Bật mí đời sống loài ong

Khởi nguồn của loài ong cho đến nay ít nhất có khoảng 80.000.000 năm. Các nhà khoa học đã phát hiện tại miền Tây nước Mỹ một đôi ong hóa thạch trong hổ phách. Theo nghiên cứu về hổ phách ong thì ong có cách đây 80 triệu năm, ngoài ra các nghiên cứu khác còn cho rằng ong xuất hiện cách đây hơn 120 triệu năm về trước. Có thể nói, khi trái đất xuất hiện thực vật thì loài ong xuất hiện.

Ong là loại côn trùng cánh mỏng mang lại nhiều ích lợi cho đời sống của con người, có nguồn gốc tại phía đông bán cầu. Theo sách xưa ghi chép thì ong sống nhiều tại vùng cận nhiệt đới phía bắc Ấn Độ, và phân bố nhiều tại châu Âu, châu Á, châu Phi. Như vậy có thể thấy ong có mặt ở khắp mọi nơi trên Trái Đất, ngoại trừ hai vùng Bắc Cực và Nam Cực

Ong có khoảng 20.000 loại nhưng lọai mang nhiều lợi ích nhất cho con người phải nói là loại ong mật. Mặc dù có gần 20.000 loại nhưng ong được chia thành hai nhóm chính gồm: ong sống tập đoàn và ong sống độc lập.

1.Nhóm Ong Tập Đoàn ( Social Bee)

Loại này xây tổ ở chung, có tổ có khoảng 10 con nhưng có tổ với số lượng lên đến 80,000 con. Ong mật là loại có đời sống tập đoàn cao nhất trong tất cả các loài ong. Các loài ong khác cũng có đời sống tập đoàn như ong bầu hay loại ong không ngòi chích. 

2.Ong sống độc lập

Loài này sống một mình, tuy nhiên đôi khi chúng xây tổ lại gần nhau. Loại này không có ong thợ, tự sống và sinh sản lấy. Chúng xây tổ và cất mật, đẻ trứng, trám tổ lại rồi bay đi mất. Khi trứng nở ăn mật dự trữ để tăng trưởng. Nhóm này có 5 loài chính là ong đục gỗ (carpenter), ong lá (leafcutting), ong đào hầm (mining), ong tò vò (manson), và ong Tu Hú (cuckoo).

Trong các loài ong, quan trọng nhất là ong mật vì chúng mang lại rất nhiều lợi ích cho con người. Chúng ta hãy cùng bắt đầu tìm hiểu về loài ong mật này.

 *PHÂN LOẠI

Tên nước ngoài: Honey Bee (Anh), abeille de miel (Pháp)

Theo phân loại khoa học, ong mật thuộc chi Apis gồm 4 loài chính:

Apis cerana Fabricius (ong mật, ong châu Á) với 3 giống là Apis cerana indica, A.cerana japónica và A. cerana sinensis.

+ Apis dorsata (ong khoai)

+ Apis florae (ong ruồi)

+ Apis mellifera (ong châu Âu) với 3 giống chính là Apis mellifera ligustica, A. mellifera canica và A.mellifera causia.

*HÌNH DẠNG CỦA ONG MẬT

Cơ thể ong, giống như các loài côn trùng khác, có thê chia làm 3 phần: đầu, ngực, bụng. Phần bụng có chứa một bao tử đặc biệt dùng để chứa mật hoa. Toàn thân chúng có rất nhiều lông vì vậy những phấn hoa có thể bám vào cơ thể chúng rất nhiều. Màu sắc của ong mật thì từ đen tới nâu nhạt.

1. Phần đầu.

Được cấu tạo từ 4 bộ phận nhỏ: chân trước, hàm to, hàm nhỏ, môi dưới. Phần môi dưới là do một đôi hàm nhỏ kết hợp lại mà thành. Hàm nhỏ và môi dưới kết hợp lại thành miệng. Lưỡi của ong như là chiếc ống hút dùng để hút nước, mật hoa và mật vào miệng. Chiếc lưỡi rất uyển chuyển, nằm ngoài đầu của con ong, có thể co giãn dài ngắn, di động khắp mọi phương. Ong hút mật bằng lưỡi và chuyển xuống dưới bụng qua đường miệng, nó được sử dụng ngược lại khi về tổ nhả mật ra nuôi các con ong khác. Hai chân phía trước phần đầu của ong dùng để ngửi và cảm giác. Ong có 5 con mắt, gồm có một đôi mắt chính to thuộc loại đa tròng, với hàng ngàn tròng, nằm ở hai góc chêch ngay hai bên mặt. Giữa hai mắt này có 3 mắt nhỏ nằm theo hình tam giác. Mắt chính dùng để quan sát các động tĩnh, tìm hoa, hướng bay và phân biệt màu sắc các loài hoa.

2. Phần ngực

Ong có hai đôi cánh, cánh trước dày và to hơn. Đôi cánh ở hai bên góc do các móc nhỏ liên kết tạo thành. Cánh ong rất phù hợp cho việc bay xa và nhanh, đồng thời nó còn có tác dụng vận chuyển “hàng hóa”. Khi chúng bay hai cặp cánh này dính lại với nhau bởi một màng móc nhỏ ngoài rìa trên cặp cánh trước. Ngoài ra, phần ngực còn có 3 đôi chân đặc biệt. Mỗi chân có năm khớp, cộng thêm những khúc nhỏ tạo thành bàn chân. Ong thợ dùng những đôi chân này để lau sạch các phấn hoa trên người và cầm giữ chất sáp. Bên ngoài của cặp chân sau có một vùng phẳng chung quanh là những sợi lông dài và cong. Vùng phẳng này được gọi là giỏ phấn, dùng để mang những phấn hoa về. Những sợi lông dài ở bề mặt trong có thể lấy phấn trên cơ thể và bỏ vào “giỏ” đem về tổ. Chân sau có rất ít các vết xước hình chữ V, dùng để làm sạch phần chân trên đầu. Khi con ong thợ bay về tổ, chúng đặt cặp chân sau này vào trong ô lục giác và phủi phấn hoa vào đây, một con ong thợ khác sẽ dùng đầu để ủi những phấn hoa này xuống dưới đáy ô chứa.

3.Phần bụng

Chủ yếu là để bảo vệ các cơ quan nội tạng. Đây là phần chứa vũ khí tự vệ cho chính mình và bảo vệ tổ khiến con người sợ nhất đó là đầu châm nọc. Những hạch nhỏ trong ngòi chích này sẽ sản xuất ra một chất hóa học giống như nọc độc. Ngòi chích của những con ong thợ rất thẳng và kèm theo móc câu. Khi ngòi chích cắm vào thịt, những móc câu sẽ bám chặt vào thịt và ngòi chích sẽ bị kéo ra khỏi cơ thể con ong. Con ong thợ sẽ chết không bao lâu sau khi mất ngòi chích. Ngòi chích của ong chúa trơn láng nhưng cong cong, chỉ dùng để giết những con ong chúa khác, ong chúa không mất luôn ngòi chích như ong thợ. Ong đực không có ngòi chích. Nếu đầu châm nọc này không hoạt động thì được thu gọn trong phần bụngcủa ong thợ.